Kościół św. Anny

Ukryty w niewielkiej miejscowości Gołkowice, tuż przy granicy z Czechami i w sąsiedztwie Wodzisławia Śląskiego, znajduje się wyjątkowy zabytek drewnianej architektury sakralnej – Kościół św. Anny. Od lat stanowi część Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego i przyciąga uwagę zarówno miłośników historii, jak i tych, którzy szukają miejsc z niepowtarzalnym klimatem. To miejsce z duszą, gdzie czas płynie wolniej, a każdy detal opowiada własną, fascynującą historię.

Lokalizacja i otoczenie

Kościół św. Anny w Gołkowicach położony jest przy ulicy 1 Maja, w południowej części wsi, w gminie Godów, na terenie powiatu wodzisławskiego. Malownicza okolica, w której rzeka Piotrówka przecina szachownicę pól i łąk, nadaje miejscu sielski charakter. W pobliżu świątyni rozciągają się stare drzewa, a tuż obok stoi kamienny krzyż pamiętający początki XIX wieku. Trasa prowadząca do Gołkowic podkreśla wiejski, autentyczny klimat tych ziem i sprzyja podziwianiu lokalnego krajobrazu.

Historia świątyni

Początki i kolejne przebudowy

Historia Kościoła św. Anny sięga XVII wieku, kiedy to w Gołkowicach znajdowała się już kaplica zamkowa. Z czasem, po licznych zniszczeniach i rozbiórkach, przyszedł czas na budowę nowej świątyni. Najważniejszym momentem był rok 1878 – wtedy stanął obecny kościół, choć elementy wyposażenia, a przede wszystkim oryginalna wieża, mają jeszcze starszą proweniencję. Wieżę sprowadzono aż z gotyckiego kościoła św. Anny w Pruchnej w 1874 roku, co dodało budowli niepowtarzalnego charakteru.

Okresy renowacji

Przez dziesięciolecia kościół wielokrotnie przechodził renowacje. Ostatnie prace konserwatorskie dopełniły dawny blask świątyni: odnowiono iglicę, dach i ściany pokryto świeżym gontem, a zabytkowy krzyż ponownie wyprostowano i zabezpieczono. Całość odbywała się pod czujną opieką konserwatorów zabytków, co sprawiło, że wnętrze i elewacja zachowały swój autentyczny urok.

Architektura – drewniane arcydzieło

Wygląd zewnętrzny

Kościół św. Anny to klasyczna drewniana budowla sakralna orientowana – prezbiterium zwrócone jest na wschód, zgodnie z dawną tradycją. Konstrukcja słupowa i oszalowanie z drewna posadowione są na solidnych, betonowych fundamentach. Wieża kościelna, z pochyłymi ścianami krytymi gontem, nadaje budowli surowego uroku, a ośmiopolowy, piramidalny hełm wieńczący całość jest detalem rzadko spotykanym w regionie.

Struktura wnętrza

We wnętrzu świątyni odnaleźć można harmonię neogotyckich form z elementami dużo starszymi. Nawa i nieco niższe prezbiterium rozświetlają wpadające przez okienka promienie słońca, podkreślając piękno drewnianych detali i złocenia ołtarzy. W bocznych nawach pojawiły się ołtarze poświęcone Najświętszemu Sercu Pana Jezusa oraz Niepokalanemu Sercu Najświętszej Marii Panny, a wzdłuż ściany południowej ciągną się charakterystyczne soboty chroniące pierwotnie pielgrzymów przed deszczem.

Zabytkowe wyposażenie

Najcenniejszym skarbem tego miejsca jest późnogotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z początku XVI wieku, która została zachowana z jeszcze starszej kaplicy. Centralnym punktem ołtarza głównego jest obraz św. Anny uczącej Marię czytać, przyglądają się im św. Joachim oraz figury św. Piotra i Pawła. Ambona ozdobiona płaskorzeźbami Ojców Kościoła – św. Ambrożego, Augustyna, Hieronima i Grzegorza – stanowi prawdziwy unikat i niewątpliwie zachwyca kunsztem wykonania.

Wnętrze kryje również stary epitafijny obraz upamiętniający Andrzeja Górnego Wysockiego, jednego z dawnych właścicieli wsi, a wokół świątyni odnaleźć można ślady przeszłych epok – od barokowych krzyży po zabytkowe rzeźby, będące niemymi świadkami historii Gołkowic.

Wyjątkowe odkrycia i tajemnice

W 2018 roku, podczas remontu kościoła, dokonano nieoczekiwanego odkrycia – pod podłogą kryły się zapomniane fragmenty dawnego wyposażenia, a odnalezione elementy jeszcze mocniej związały świątynię z historią regionu. Takie znaleziska tylko dodają tego rodzaju miejscom aury tajemniczości oraz stają się pretekstem do głębszego poznania dziejów lokalnej społeczności.

Znaczenie dla lokalnej społeczności

Kościół św. Anny w Gołkowicach przez lata pozostawał nie tylko miejscem kultu religijnego, ale i centrum lokalnego życia – tu odbywały się najważniejsze wydarzenia, rodzinne uroczystości i doroczne odpusty. Jest to miejsce, które przetrwało zmiany polityczne, wojenne zawieruchy i społeczne transformacje, pozostając niezmiennie symbolem trwałości i tożsamości tej części Śląska.

Dla odwiedzających – praktyczne informacje

Kościół św. Anny w Gołkowicach położony jest przy ul. 1 Maja 43, czynny jest zazwyczaj w godzinach nabożeństw oraz podczas specjalnych wydarzeń, takich jak odpust św. Anny (lipiec) czy lokalne festyny. Nie są pobierane opłaty za wstęp. Zwiedzanie wnętrza najlepiej ustalić wcześniej (np. telefonicznie pod numerem parafii), zwłaszcza gdy grupa jest większa. Dojechać można samochodem – spory parking znajduje się tuż obok kościoła – lub rowerem, korzystając z pobliskiego Żelaznego Szlaku Rowerowego. W pobliżu nie brakuje tras pieszych oraz innych atrakcji pogranicza.

Podsumowanie

Drewniany Kościół św. Anny w Gołkowicach to miejsce, które zachwyca autentycznym klimatem i bogactwem detali. Przemawiają przez niego wieki lokalnej historii, a wnętrze – pełne zabytkowych elementów – przenosi do epok, w których rzeźbione postaci, polichromowane ołtarze i cicha modlitwa wyznaczały rytm codziennego życia. Spacer wokół świątyni to nie tylko spotkanie z unikalną architekturą, ale i refleksja nad sensem pielęgnowania dziedzictwa. Gołkowicki kościół pozostaje jednym z najpiękniejszych przykładów drewnianego budownictwa sakralnego na Górnym Śląsku i z pewnością wart jest niejednej podróży.